Xi planira da posjeti Francusku, Srbiju i Mađarsku u vrijeme kada Evropska unija (EU) prijeti da će nametnuti tarife na kinesku industriju električnih vozila i zelene energije, navodeći da ogromne državne subvencije kineskim proizvođačima daju nepravednu prednost.
S obzirom da se kineska ekonomija suočava sa poteškoćama i da se SAD zatvaraju za kineske firme, EU bi mogla imati određeni uticaj nad Pekingom. Ali 27 članica bloka nije usklađeno po tom pitanju, što potkopava njihovu sposobnost da oblikuju stav prema Kini, kažu analitičari.
Posjeta je i u sjeni zabrinutosti Evrope zbog kineske podrške ruskoj ratnoj ekonomiji, duže od dvije godine nakon početka njene invazije na Ukrajinu.
Lin Jian, portparol kineskog Ministarstva spoljnih poslova, rekao je da će Xijevo putovanje „ubrizgati stabilnost u razvoj kinesko-evropskih odnosa i dati novi doprinos miru i stabilnosti u svijetu”.
Xijev cilj mogla bi da bude neutralizacija programa ekonomske sigurnosti EU, uključujući i prijetnje o nametanju tarifa, iskorištavanjem unutrašnjih razlika među članicama, rekao je Mathieu Duchatel, viši saradnik Instituta „Montaigne”.
„Postoji veoma jak elemenat 'zavadi pa vladaj'”, rekao je on o kineskoj strategiji prema Evropi. „To nije skriveno, već je očigledno.”
Evropske kompanije i vlade dugo su se žalile na ograničen pristup kineskom tržištu i nefer konkurenciju. Studija Kiel instituta procijenila je da su kineske subvencije za kineske firme veće tri do devet puta u odnosu na druge velike ekonomije.
Evropska komisija ima ekskluzivno pravo da vodi trgovinsku politiku za cijelu EU, ali unutar bloka članice nisu uspijevale da se dogovore kako popraviti trgovinski disbalans.
Predsjednik Francuske, Emmanuel Macron, traži agresivniji stav EU o subvencijama i upozorava da blok rizikuje da zaostane ako ne dozvoli izuzeća od svojih pravila o konkurenciji, suočen sa „prekomjernim subvencijama” koje daju Kina i SAD.
„Previše regulišemo, ne investiramo dovoljno, ne štitimo dovoljno”, rekao je Macron za u intervjuu za Economist.
Pariz je podržao istragu Evropske komisije o subvencijama za proizvođače električnih vozila iz Kine, nakon čega je Kina pokrenula istragu o cijenama uvoza brendija – što se smatra kao potez protiv Francuske.
Njemački kancelar Olaf Scholz je u aprilu vršio pritisak na Xija za bolji pristup kineskom tržištu za njemačke firme. Ali o istragama EU protiv subvencija, možda u želji da izbjegne antagoniziranje Pekinga, rekao je da blok ne bi trebao djelovati iz protekcionističkog ličnog interesa, iako bi konkurencija trebala biti poštena.
Neki zvaničnici francuske vlade privatno kažu da su zabrinuti da će Berlin pokušati da podriva istragu o električnim vozilima, koja je usmjerena na kineske proizvođače automobila BYD, Geely i SAIC. Kina je ključno tržište za njemačku ekonomiju usmjerenu ka izvozu i za njene proizvođače automobila kao što su BMW i Mercedes-Benz.
Sholz bi u četvrtak trebalo da večera sa Makronom i suprugama dvojice lidera u Parizu, navela su dva izvora uključena u planiranje.
Noah Barkin, viši savjetnik u Rhoodijum Group i poznavalac odnosa EU i Kine, kaže da će Macron ohrabrivati Scholza da se pridruži njemu i predsjednici Evropske komisije Ursuli von der Leyen na četverosmjernim razgovorima sa Xijem u glavnom gradu Francuske, dok Pariz nastoji da predstavi jedinstven front. Jelisejska palata je odbila da komentariše ove navode.
„Otvorio se zabrinjavajući jaz između njemačke pozicije o Kini, sa jedne strane, te stava Francuske i Evropske komisije, sa druge. Jednostavno, postoji veća spremnost u Parizu i Briselu da se suprotstave Pekingu na trgovinskom frontu nego što je slučaj u Berlinu”, rekao je Barkin.
„Evropa ima dosta uticaja, ali taj uticaj leti kroz prozor ako evropski zajmodavci Xiju šalju drugačije poruke”, dodao je Barkin.
Planirano je da Xi bude u Evropi od 5. do 10. maja.
Macronov pomoćnik rekao je da će francuski lider dodati svoj glas pozivima iz Washingtona, Brisela, Berlina i drugih zemalja da Kina zaustavi izvoz u Rusiju tehnologije „dvostruke namjene” i drugih tehnologija koje pomažu Moskvi u ratovanju.
U Srbiji i Mađarskoj, svaki Xijev javni komentar o Rusiji biće pomno praćen. Xi bi trebalo da ugosti ruskog predsjednika Vladimira Putina u Kini kasnije u maju.
Posmatrači kažu da je Xijev izbor Srbije i Mađarske osmišljen tako da približi dvije evropske zemlje koje su proruski nastrojene i veliki su primaoci kineskih investicija, uključujući finansijsku pomoć za odloženi željeznički projekat koji povezuje Beograd i Budimpeštu.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić rekao je da je počastvovan posjetom Xija i da očekuje da sporazum o slobodnoj trgovini između dvije zemlje potpisan prošlog oktobra stupi na snagu 1. jula.
Kineski analitičari kažu da bi Xi mogao da iskoristi boravak u Beogradu, koji se poklapa sa 20. godišnjicom NATO bombardovanja tamošnje kineske ambasade, da ističe kinesku anti-NATO agendu.
Kina pojačava napore Rusije da okrivi SAD i NATO za eskalaciju ukrajinskog rata, navodno zbog isporuka oružja Kijevu.
Mađarska je takođe u prošlosti blokirala izjave EU u kojima se Kina kritikuje zbog odnosa prema ljudskim pravima.
Shen Dingli, stručnjak za međunarodne odnose iz Šangaja, opisao je približavanje Srbiji i Mađarskoj kao dio napora Kine da produbi podjele na Zapadu.
